Wymiana butli gazowej w wózku widłowym często wiąże się z dużym stresem. Jednak zupełnie niepotrzebnie! Zachowując zdrowy rozsądek i stosując się do wskazówek zawartych w naszym artykule z pewnością uda się przeprowadzić ten proces szybko i skutecznie!
W poprzednim artykule omawialiśmy zagadnienia dotyczące akumulatorów do wózków widłowych elektrycznych, tym razem przeanalizujemy całkowicie odmienny sposób zasilania urządzeń podnośnikowym – czyli napęd LPG.
Gdzie wykorzystuje się butle gazowe?
Butle gazowe wykorzystuje się jako źródła napędu w wózkach widłowych spalinowych oraz wózkach terenowych i stanowią alternatywę dla napędu paliwowego. Butle gazowe stanowią zbiorniki o masie nieprzekraczającej 11kg. Umieszczony w nich gaz ma postać płynną mieszanki propanu, butanu oraz innych gazów węglowodorowych (metanu, etanu, propylenu itp.). Normalnie mieszanina określana jako LPG ma postać gazową, jednak celowo skrapla się ją , gdyż w stanie płynnym przybiera ona objętość ponad 200% mniejszą!
Napęd gazowy działa w ten sposób, iż po zamontowaniu butli i odkręceniu zaworu, gaz dostarczany jest za pomocą wysokociśnieniowego węża do zbiornika elektrozaworu z filtrem, a następnie do reduktora. To właśnie w reduktorze zachodzi istotny proces, polegający na zmianie stanu skupienia mieszanki (postać płynna przekształca się ponownie w gazową). Po uruchomieniu silnika, w pojeździe wytwarza się podciśnienie, które oddziałowuje na parownik i sprawia, że membrany są wprowadzane w ruch. Gaz dostarczany jest do mieszalnika, gdzie po połączeniu się z powietrzem z zewnątrz tworzy mieszankę, która napędza silnik pojazdu.
Wymogi dotyczące butli gazowych
Butle gazowe muszą spełniać określone normy i wymogi określone przez Dozór Techniczny, także ich obsługa objęta jest ściśle ustalonymi przepisami. Ciśnienie w zbiornikach przenośnych powinno wynosić 1,6MPa, a z kolei butle stalowe podlegają badaniu technicznemu co 10 lat.
Ponadto, stosowane w wózkach widłowych butle gazowe powinny posiadać tabliczki fabryczne z informacjami o:
- typie przechowywanego gazu;
- nazwie producenta;
- numerze fabrycznym zbiornika;
- pojemności butli (określanej w litach);
- masie pustej butli oraz masie netto ładunku;
- ciśnieniu.
Butle gazowe powinno się składować pionowo w specjalnie do tego przystosowanych miejscach – np. w niezabudowanych klatkach magazynowych (co zapewnia dobrą wymianę powietrza). Tego typu magazyny w celu zachowania bezpieczeństwa muszą być oddalone o:
- 8 metrów – od budynków mieszkalnych lub użytku publicznego;
- 3 metrów – w przypadku innego typu zabudowań.
Wytyczne te dotyczą magazynów, które posiadają na stanie do 40 zbiorników z gazem (w których łączna masa gazu nie może przekraczać jednak 440kg). Dodatkowo magazyny tego typu powinny być wyposażone w przynajmniej jedną gaśnicę proszkową o masie min. 9kg.
Butli gazowych nie można natomiast składować w miejscach wykorzystywanych do przechowywania żywności, w sąsiedztwie silnych źródeł ciepła (np. w kotłowniach); w pomieszczeniach zamkniętych pod powierzchnią ziemi czy w miejscach postoju pojazdów silnikowych (w tym wózków jezdniowych podnośnikowych).
Czym różnią się butle domowe a butle do wózka widłowego?
Pomimo, iż butle do użytku domowego oraz butle przeznaczone do wózków widłowych wyglądają podobnie, różnią się od siebie i nie mogą być stosowane zamiennie (!). Butle do wózków widłowych napełniane są w 80%, a w przeciwieństwie do domowych zbiorników posiadają wewnątrz specjalną rurkę, która umożliwia całkowite zużycie gazu.
Istotną różnicą są także występujące w dobrej jakości profesjonalnych butlach do wózków widłowych dodatkowe filtry oraz zawory do usuwania oleju pochodzącego z pomp do napełniania butli.
Przepisy regulujące wymianę butli gazowych w wózkach widłowych
Nie każdy wie, iż uzyskanie uprawnień na wózki widłowe nie jest równoznaczne z uzyskaniem uprawnień pozwalających na wymianę butli gazowej w tymże pojeździe. W tym celu każdy operator musi odbyć dodatkowe szkolenie z zakresu bezpiecznej wymiany oraz eksploatacji butli gazowej w wózku widłowym, co określone zostało w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem z dnia 15. grudnia 2017r. Przepis ten jasno mówi, że “Operator wózka zasilanego gazem oraz osoba dokonująca wymiany butli z gazem w tych wózkach są przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany”. Jeśli operator nie posiada właściwym uprawnień, wymianę butli powinno gazowej w wózku widłowym powinno powierzyć się konserwatorowi lub Serwisowi Wózków Widłowych.
Istotne jest także, iż kategorycznie zabrania się samodzielnego napełniania butli gazem. Czynność ta może być wykonywana tylko przez wyspecjalizowane w tym zakresie zakłady, posiadające stosowne zezwolenia.
Kiedy wymienić butlę w wózku widłowym?
Oczywistym sygnałem do wymiany butli gazowej jest niski poziom gazu w zbiorniku. Jednak jak poznać, że ma się do czynienia z taką sytuacją? Gdy w butli zacznie brakować gazu, w wózku powinna zaświecić się kontrolka sygnalizująca. Inną, częstą oznaką braku gazu w butli jest nierównomierna praca oraz gaśnięcie silnika pojazdu. W obydwu tych przypadkach należy bezpiecznie przerwać wykonywaną pracę, udać się do miejsca przeznaczonego do wymiany butli i (w przypadku braku stosownych uprawnień) poinformować konserwatora lub serwis o konieczności podjęcia takiej czynności.
Wymiana butli gazowej
Wymianę butli gazowej warto każdorazowo rozpocząć od założenia rękawic ochronnych, które pozwolą uniknąć odmrożeń. Cały proces powinien odbywać się w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, w celu uniknięcia zatrucia gazem LPG oraz jego przykrych konsekwencji.
Pierwszą czynnością musi być usunięcie pustej butli po gazie. Aby tego dokonać, należy zakręcić zawór dopływu gazu w butli, a następnie odłączyć przewód doprowadzony do zawory butli. Kolejnym krokiem jest odpięcie zatrzasków, po czym można już wyciągnąć pustą butlę. Na koniec należy jeszcze pamiętać o zakręceniu zaślepki na jej zawór oraz odłożeniu zbiornika w specjalne, wyznaczone do tego miejsce.
Przed zamontowaniem nowej butli gazowej należy koniecznie sprawdzić, czy zbiornik nie jest uszkodzony i czy mieszanka gazu jest prawidłowa (jak wspomniano, informacje te widnieją na tabliczce fabrycznej). Jeśli wszystko się zgadza, można przystąpić do procesu zakładania nowej butli. W tym celu należy odkręcić zaślepkę z nowej butli, dokładnie sprawdzić stan uszczelki na zaworze a także gwintu, który łączy butlę z przewodem elastycznym. Następnie umieścić butlę na leżąco w odpowiednim miejscu i zapiąć zatrzaski. Potem pozostało już tylko odkręcenie zaworu butli i sprawdzenie szczelności układu. Co ważne! Zaworu butli nie należy odkręcać zbyt szybko, gdyż może dojść do rozprężenia gazu!
Choć opisany tu proces wymiany butli gazowej w wózku widłowym może się wydawać prosty i nieskomplikowany, ze względu na charakterystyczne właściwości gazu LPG należy w jego trakcie zachować szczególną czujność i ostrożność. Niepokojące powinno być każde uszkodzenie mechaniczne butli, nieszczelność układu doprowadzającego gaz do silnika czy nawet nadmierna emisja spalin wózka, po zamontowaniu nowej butli.
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że wszelkie operacje z wykorzystaniem butli gazowej do wózków widłowych, dzięki naszym radom będą łatwiejsze oraz bezpieczniejsze.
