Blog

Uprawnienia na wózki widłowe – aktualne informacje

Blisko 2 lata temu na niniejszym blogu pojawił się artykuł “Formalności związane z zakupem wózka – krok po kroku”, w którym to znaleźć można było informację m.in. o obowiązujących wówczas uprawnieniach na wózki widłowe. Dziś, warto powrócić do tematu i przedstawić nowe zasady zdobywania zezwoleń na obsługę wózków jezdniowych.

Jakie przepisy regulują kwestie zdobywania uprawnień na wózki widłowe?

Podstawowym dokumentem regulującym zarówno funkcjonowanie, jak i obsługę wózków jezdniowych unoszących jest Ustawa o Dozorze Technicznym, wraz ze wszystkimi późniejszymi poprawkami oraz nowelizacjami.
To właśnie ten dokument pierwotnie określał:

  • zakres uprawnień operatorów wózków widłowych oraz tryb ich przyznawania,
  • rodzaj urządzeń podległych dozorowi technicznemu,
  • zasady modernizacji oraz eksploatacji pojazdów,
  • formy dozoru technicznego,
  • szczegóły dotyczące badań technicznych itd.

Sporo zmian w kwestii zdobywania uprawnień na wózki widłowe wniósł w życie 2019 rok. Na początek jednak przypomnijmy, jak wyglądała kwestia zdobywania zezwoleń przez operatorów do tej pory.

Uprawnienia na wózki widłowe do 2019

Przed rokiem 2019 wyróżniało się 3 kategorie uprawnień na wózki widłowe:

  • IWJO – obejmującą wózki specjalizowane oraz wózki podnośnikowe z napędem z fotelem operatora, prowadzone i zdalnie sterowane;
  • IIWJO – obejmującą pojazdy podnośnikowe z napędem, z fotelem operatora, prowadzone oraz zdalnie sterowane;
  • IIIWJO – obejmującą wyłącznie urządzenia unoszące z napędem prowadzone (czyli proste paleciaki elektryczne) lub zdalnie sterowane.

Raz zdobyte uprawnienia przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego obowiązywały na terenie całego kraju bezterminowo.
Brak państwowych uprawnień nie stanowił jednak przeszkody do podejmowania pracy w charakterze operatora wózka widłowego. Możliwe było zdobycie także zakładowych uprawnień imiennych, które wydawał na czas pracy w zakładzie kierownik zakładu (lub inna uprawniona do tego osoba). Uprawnienia zakładowe obowiązywały tylko w miejscu pracy i w czasie trwania umowy. Co zmieniło się w 2019 roku?

Koniec imiennych uprawnień na wózki widłowe

Pierwszym, przełomowym krokiem w kwestii zdobywania uprawnień na wózki widłowe było całkowite wykluczenie możliwości ubiegania się o imienne zezwolenia firmowe. Co oznacza to w praktyce? Zakłady pracy nie mają już możliwości przeprowadzania wewnętrznych szkoleń i wydawania firmowych zezwoleń na pracę dla operatorów. Wszyscy pracownicy zajmujący się obsługą wózków widłowych muszą posiadać państwowe uprawnienia na wózki widłowe, potwierdzone pozytywnie zaliczonym egzaminem przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego. A co z dotychczas wydanymi zezwoleniami na pracę?

Do kiedy są ważne imienne zezwolenia na pracę? do-kiedy-sa-wazne-imienne-zezwolenia-na-prace

W 2019 aktualizowano nowe terminy, po których imienne zezwolenia, wydane przez zakłady pracy nie będa już ważne. Termin ważności uprawnień zależny jest wyłącznie od tego, kiedy zostały wydane.
1. Imienne uprawnienia wydane przed 31.12.2004 rokiem są ważne do końca roku 2023.
2. Zezwolenia na pracę wydane pomiędzy 1.01.2005 a 31.12.2014 są ważne do końca roku 2026.
3. Uprawnienia zakładowe nabyte pomiędzy 1.01.2015 a 10.08.2018 tracą ważność z końcem roku 2027.
Obecnie nie ma już możliwości wydawania zakładowych uprawnień imiennych przez właścicieli firm!

Uprawnienia na wózki widłowe obecnie

Wraz z 1. czerwca 2019 roku w życie weszły postanowienia zawarte w nowelizacji ustawy o dozorze technicznym z 9. grudnia 2018. Jakie były najważniejsze zmiany zawarte w tym dokumencie?
Najbardziej istotna zmiana dotyczyła wprowadzenia terminowości uprawnień na wózki widłowe. W praktyce oznacza to, że raz zdobyte uprawnienia na wózki widłowe nie są już ważne bezterminowo i do końca życia. W zależności od rodzaju urządzenia ważność zezwoleń może wynosić od 5ciu do 10 lat. Terminowość uprawnień obowiązuje zarówno w przypadku operatorów, jak i konserwatorów wózków widłowych.

5-letni okres ważności uprawnień

W przypadku operatorów 5-letni okres ważności uprawnień na wózki widłowe dotyczy bardzo szerokiej grupy pojazdów, do których należą m.in:

  • wózki jezdniowe unoszące o mechanicznym napędzie wyposażone w wysięgnik;
  • wózki jezdniowe unoszące o mechanicznym napędzie i operatorem unoszonym razem z ładunkiem;
  • ruchome podesty przejezdne;
  • suwnice;
  • wciągarki oraz wciągniki;
  • różnego typu żurawie (z wyłączeniem żurawi stacjonarnych, przewoźnych i przenośnych).

Jak wspomniano 5-letni okres ważności uprawnień obejmuje także konserwatorów wózków widłowych zajmujących się naprawą:

  • wózków jezdniowych z mechanicznym napędem;
  • podestów ruchomych i platform roboczych;
  • suwnic;
  • wciągarek i wciągników;
  • żurawi (z wykluczeniem żurawi stacjonarnych).

waznosc-uprawnien-na-wozki-widlowe 10-letni okres ważności uprawnień

Uprawnienia o 10letniej ważności dotyczą operatorów:

  • wózków jezdniowych o mechanicznym napędzie bez wysięgnika i możliwości unoszenia pracowników wraz z ładunkiem;
  • różnego typu podestów ruchomych (stacjonarnych, wiszących, masztowych, umieszczonych na pojazdach kolejowych);
  • żurawi wykluczonych w pierwszym typie uprawnień (czyli stacjonarnych, przewoźnych oraz przenośnych).

W przypadku uprawnień dla konserwatorów wózków widłowych, zezwolenia na okres 10-ciu lat obowiązują tylko i wyłącznie pracowników zajmujących się naprawą żurawi stacjonarnych.

Do kiedy są ważne zdobyte przed 2019 uprawnienia na wózki widłowe?

Co istotne, tak samo jak w przypadku imiennych uprawnień na wózki widłowe, tak jak i w przypadku państwowych – ważność zdobytych zezwoleń będzie wygasać. Jednak w stosunku do uprawnień UDT, zdecydowano na wprowadzenie jednolitych zasad dla wszystkich operatorów, bez wyszczególniania okresów, kiedy to zdali oni egzaminy na wózki widłowe.
Obecnie, ważność uprawnień UDT na wózki widłowe dla wszystkich operatorów, którzy zezwolenia zdobyli przed 1.01.2019 wynosi 5 lat liczone od tej właśnie daty. Po upłynięciu tego okresu, operatorzy wózków jezdniowych będą musieli postarać się o przedłużenie swoich uprawnień. Jak to zrobić, opiszemy w dalszej części artykułu.

Jak zdobyć uprawnienia na wózki widłowe?

Zarówno rezygnacja z imiennych, zakładowych uprawnień na wózki widłowe, jak i wprowadzenie okresu ważności uprawnień UDT miały na celu podniesienie i ujednolicenie standardów związanych z bezpieczeństwem obsługi wózków jezdniowych unoszących.

Niezmienne pozostają wymagania stawiane przyszłym operatorom wózków widłowych. Kandydat na to stanowisko musi:

  • mieć ukończone 18 lat;
  • posiadać minimum podstawowe wykształcenie;
  • zdobyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do obsługi wózków widłowych.

W celu uzyskania uprawnień należy zdać egzamin przed komisją UDT (składający się z części teoretycznej i praktycznej). Dotyczy zarówno pytań z zakresu:

  • przepisów;
  • budowy wózków widłowych;
  • mechanizmów działania oraz prowadzenia pojazdów unoszących (więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z artykułu “Jak to się robi? Czyli instrukcja obsługi wózka widłowego dla każdego!”).

Okres ważności uprawnień obowiązuje w zależności od kategorii pojazdu na 5 lub 10 lat. Po upływie tego czasu, zezwolenia na obsługę wózków tracą swoją ważność. Nie oznacza to jednak, że każdy operator musi co 5 lat ponownie podchodzić do egzaminu na wózki widłowe. Wystarczy, że odpowiednio wcześnie zadba o przedłużenie ważności uprawnień na wózki widłowe.

Jak przedłużyć uprawnienia na wózki widłowe?

W przypadku operatorów posiadających uprawnienia UDT na wózki widłowe istnieje możliwość przedłużenia tychże zezwoleń bez konieczności ponownego podchodzenia do egzaminu.
Konieczne jest jednak, aby osoba ubiegająca się o przedłużenie terminu uprawnień spełniła określone warunki:

  • wniosek o przedłużenie kwalifikacji należy złożyć na 3 miesiące przed upływem terminu ważności uprawnień;
  • wniosek musi być złożony pisemnie lub w formie elektronicznej (online);
  • złożyła oświadczenie o wykonywaniu czynnie obsługi urządzeń przez okres co najmniej 3 lat w trakcie ostatnich 5 lat.

Podsumowanie

W powyższym artykule podsumowaliśmy aktualne informacje dotyczące zdobywania i przedłużania uprawnień na wózki widłowe. Informacje te niewątpliwie przydadzą się zarówno pracownikom pełniącym już funkcje operatorów, jak i kandydatom, którzy planują podejść do kursu i egzaminu na wózki widłowe.